AMORTİSMANLAR
AMORTİSMAN MEVZUU
İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle v.u.k 269 ' uncu maddesi gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin belli esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.
AMORTİSMAN AYRILMA NEDENLERİ
İktisadi kıymetlerin değerlerinde meydana gelen kayıplar nedeniyle ; Sermayede oluşabilecek tahribatları önlemek için Karşılık veya Fon ayrılması işletmenini sürekliliği için gereklidir. Bu fonlar işletmede bulanan ATİK değerlerin yıpranması veya aşınmasından mütevellit , ATİK değere tekabül rakam kader fon oluşturulması ve buna bağlı olarak ödenmesi gereken verginin ertelenmesi şeklinde olmaktadır.
İktisadi Kıymetin değerinde azalmaya yol açan etkenler ;
1-) Yıpranma ve Aşınma Nedeniyle İktisadi Kıymetin Kullanım Ömrünün Azalması,
2-) Çürüme, Paslanma, Bozulma ve Eskime Nedeniyle Değer Kaybı,
3-) Beklenmeyen Olaylar Nedeniyle Oluşan Değer Kayıpları,
4-) Bakım-Onarım Hizmetlerinin Yetersizliğinden Kaynaklanan Değer Kayıpları,
5-) Gelişen Teknoloji Karşısında İktisadi Kıymetin Rasyonelliğini Kaybetmesi,
6-) İşletme Faaliyetinin Süre İle Sınırlanmış olması,
Gibi etkenler amortismanların temel ayrılma nedenlerini Oluşturmaktadır. Ayrılan amortismanların gider olarak yazılması vergisel avantaj sağladığından sermaye yapısının güçlenmesinde büyük etkisi olmaktadır.
AMORTİSMANLARDA ÖZEL HALLER
İlgili mevzuat gereğince sözleşme süresinden sonra bedelsiz olarak devlete veya devletçe tensip olunan bir teşekküle veya belediyeye intikali öngörülen amortismana tabi iktisadi kıymetlerden (sözleşme süresinde yenilenmesi gerekenler hariç), sermayenin veya özel maliyet bedellerinin itfası hükümlerine göre amortismana tabi tutulanlar, genel hükümler uyarınca ayrıca amortismana tabi tutulamazlar.
Değeri ( 01.01.2007 den itibaren ) 560,-YTL’ yi aşmayan peştamallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri 560,-YTL’ yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır.(v.u.k md.313),.
İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük nedir diye baktığımızda ve örneklemek gerekirse ;
Fonksiyon ve işlevleri bakımından tek başına hüküm ifade etmeyen ancak birleştirildiği veya bağlantı sağlandığında birleşik olarak güç üretebilen yada fonksiyon aktivasyonu sağlayan yani birbirlerini tamamlayan unsurlar olarak tanımlamak mümkündür. (Monitör + Klavye+Sistem gibi)
Örnek : x Ltd.Şti ‘den aşağıdaki kalemleri içerecek şekilde çeşitli eşyalar satın alınmıştır.
alınan fatura incelendiğinde ;
1 ad Hesap Makinası 200,00 YTL
1 ad Bilg.Klavyesi 250,00 YTL
1 ad Bilg. Monitörü 450,00 YTL
1 ad Bilg. Sistemi 550,00 YTL
1 ad Telefon 300,00YTL
T O P L A M 1.750,00 YTL
Faturamıza baktığımızda neredeyse tamamı demirbaş niteliğinde dir.
Ancak; İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz eden kalemler var mıdır diye bakıldığında
Bilg. Klavyesi + Bilg. Monitörü + Bilg. Sistemi = 1.250,00 YTL’dir ve bu parçalar teknik bakımdan bütünlük arz ettiğinden demirbaş olarak kayd edilir. Ancak Diğer kalemler arasında iktisadi ve teknik bütünlük bulunmadığından ve her biri 560,00 YTL’nin altında kaldığı için doğrudan gider yazılabilinmektedir.
------------------------/-------------------------------
255 Demirbaşlar 1.250,00
770 Genel Yönetim Giderleri 500,00
100 Kasa 1.750,00
Açıklama: …tarih ve nolu X Ltd.Şti Faturası.
İlgili mevzuat gereğince sözleşme süresinden sonra bedelsiz olarak devlete veya devletçe tensip olunan bir teşekküle veya belediyeye intikali öngörülen amortismana tabi iktisadi kıymetlerden (sözleşme süresinde yenilenmesi gerekenler hariç), sermayenin veya özel maliyet bedellerinin itfası hükümlerine göre amortismana tabi tutulanlar, genel hükümler uyarınca ayrıca amortismana tabi tutulamazlar.
Arazide Amortisman
Boş arazi ve boş arsalar amortismana tabi değildir.
Ancak:
1. Tarım işletmelerinde vücuda getirilen meyvalık, dutluk, fındıklık, zeytinlik ve güllüklerle incir bahçeleri ve bağlar gibi tarım tesisleri;
2. İşletmede inşa edilmiş olan her nev'i yollar ve harklar;
amortismana tabi tutulur.( 213 Sayılı V.U.K 314.Mad)
Madenlerde Amortisman
İşletme sebebiyle içindeki cevherin azalmasından dolayı maddi değerini kaybeden madenlerin ve taş ocaklarının imtiyaz veya maliyet bedelleri, ilgililerin, müracaatları üzerine bunların büyüklük ve mahiyetleri gözönünde tutulmak ve her maden veya taş ocağı için ayrı ayrı olmak üzere Maliye ve Sanayi Bakanlıklarınca belli edilecek nispetler üzerinden yok edilir( 213 Sayılı V.U.K 316.Mad)
Alacaklarda Ve Sermayede Amortisman
A – Değersiz Alacaklar:
Kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkân kalmayan alacaklar değersiz alacaktır.
Değersiz alacaklar, bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf değerlerini kaybederler ve mukayyet kıymetleriyle zarara geçirilerek yok edilirler.
İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin bu madde hükmüne giren değersiz alacakları, gider kaydedilmek suretiyle yok edilirler. (v.u.k md.322)
B – Şüpheli Alacaklar:
Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla;
1. Dava veya icra safhasında bulunan alacaklar;
2. Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar;
Şüpheli alacak sayılır.
Yukarıda yazılı şüpheli alacaklar için değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir.
Bu karşılığın hangi alacaklara ait olduğu karşılık hesabında gösterilir. Teminatlı alacaklarda bu karşılık teminattan geri kalan miktara inhisar eder.
Şüpheli alacakların sonradan tahsil edilen miktarları tahsil edildikleri dönemde kar-zarar hesabına intikal ettirilir. (v.u.k md.323)
C – Vazgeçilen Alacaklar:
Konkordato veya sulh yoliyle alınmasından vazgeçilen alacaklar, borçlunun defterlerinde özel bir karşılık hesabına alınır. Bu hesabın muhteviyatı alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlıyarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde kar hesabına naklolunur. (v.u.k md.324)
D – Sermayenin İtfası:
İmtiyazlı işletmelerde, tesisatın imtiyaz süresinden sonra, bedelsiz olarak devlete veya Devletçe tensip olunan bir teşekküle veya belediyeye intikal etmesi imtiyazname gereğinden bulunduğu, imtiyaz mukavelenamesinde de sermayenin itfası için yıllık belli bir nispet veya miktar ayrılması gösterilmiş olduğu takdirde, bu nispet veya miktar üzerinden sermaye itfa olunur. (v.u.k md.325)
E – İlk Tesis ve Taazzuv Giderlerinin ve Peştemallıkların İtfası:
Kurumların aktifleştirdikleri ilk tesis ve Taazzuv giderleri ile peştamallıklar mukayyet değerleri üzerinden eşit miktarlarda ve beş yıl içinde itfa olunur. (v.u.k md.326)
F – Özel Maliyet Bedellerinin İtfası:
Gayrimenkullerin, elektrik üretim ve dağıtım varlıklarının ve gemilerin iktisadî kıymetlerini artıran ve 272 nci maddede yazılı özel maliyet bedelleri, kira veya işletme hakkı süresine göre eşit yüzdelerle itfa edilir. Kira veya işletme hakkı süresi dolmadan, kiralanan veya işletme hakkı alınan şeyin boşaltılması veya işletme hakkının herhangi bir sebepten sona ermesi halinde henüz itfa edilmemiş olan giderler, boşaltma veya hakkın sona erdiği yılda bir defada gider yazılır. (v.u.k md.327)
AMORTİSMAN AYIRMA YÖNTEMLERİ
Normal Amortisman ve Azalan Bakiyeler Usulü ile Amortisman olmak üzere iki yöntemle amortisman ayırmak mümkündür. Ayrıca olağanüstü durumlarda Maliye Bakanlığının oluruyla uygulanabilen Fevkalede Amontisman olmak üzere 3 yöntem ile amortisman ayrılması mümkündür. Normal amortisman dışında amortisman ayırma özel şartlara bağlanmıştır.
Normal Amortisman
Mükellefler amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlân edilecek oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır. ( 213 Sayılı V.U.K 315.Mad)
333 ve 339 Nolu V.U.K Genel tebliğleri ile iktisadi kıymetler tek tek sayılmış ve Amortisman oranları ayrı ayrı belirlenmiştir.
Azalan Bakiyeler Usuliyle Amortisman
Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerden dileyenler, amortismana tabi iktisadi değerlerini, azalan bakiyeler üzerinden amortisman usulü ile yok edebilirler.
Bu usulün tatbikinde;
1. Her yıl, üzerinden amortisman hesaplanacak değer, evvelce ayrılmış olan amortismanlar toplamının tenzili suretiyle tespit olunur. Enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde, üzerinden amortisman ayrılacak değer, amortismana tâbi iktisadî kıymetin düzeltilmiş değerinden daha evvel ayrılmış olan amortismanların toplamının taşınmış değerleri indirilmek suretiyle tespit edilir.
2. Bu usulde amortisman oranı % 50'yi geçmemek üzere normal amortisman oranının iki katıdır.( *)
3. Bu usulde amortisman süresi normal amortisman nispetlerine göre hesaplanır.
Bu sürenin son yılına devreden bakiye değer, o yıl tamamen yok edilir.
(*) amortisman oranı normal amortisman oranının iki katıdır.(V.U.K Mükerrer 315.Mad)
Fevkalade Amortisman
Amortismana tabi olup:
1. Yangın, deprem, su basması gibi afetler neticesinde değerini tamamen veya kısmen kaybeden;
2. Yeni icatlar dolayısiyle teknik verim ve kıymetleri düşerek
tamamen veya kısmen kullanılmaz bir hale gelen;
3. Cebri çalışmaya tabi tutuldukları için normalden fazla aşınma ve yıpranmaya maruz kalan; Menkul ve gayrimenkullerle haklara, mükelleflerin müracaatları üzerine ve ilgili bakanlıkların mütalaası alınmak suretiyle, Maliye Bakanlığınca her işletme için işin mahiyetine göre ayrı ayrı belli edilen "Fevkalade ekonomik ve teknik amortisman nispetleri" uygulanır.
Bu husus ile ilgili olarak tespit edilecek Amortisman oranları , Maliye Bakanlığınca açıklanan normal amortisman oranlardan yüksek olur.
Amortisman Nispetlerinin İtibar Tarihi
Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan olunan amortisman nispetleri ilanların yapıldığı, ayrı ayrı tespit edilen nispetlerin ilgililerin müracaatta bulunduğu hesap döneminden muteberdir. ( 213 Sayılı V.U.K 318.Mad) şeklinde tanımlanmıştır. Bu husus ATİK değerin işletme aktifine alındığı yıldaki oranlarının uygulanması gereğini ifade etmektedir. Yani 2001 yıllında alınan ATİK değer için o dönemdeki yasal düzenleme ve tebliğler esas iken, 2007 yıllında alınan ATİK değerler için bu günün yasal düzenleme ve tebliğleri esas alınır.
Amortisman Uygulama Süresi
b) Süre Bakımından
Amortisman süresi, kıymetlerin aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için (1) rakamı mükellefçe uygulanan nispete bölünür.
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobilleri hariç olmak üzere, işletmelere ait binek otomobillerinin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır. Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değer, itfa süresinin son yılında tamamen yok edilir.(*)
Her yılın amortismanı ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabilir.
Amortismanın herhangi bir yıl yapılmamasından veya ilk uygulanan nispetten düşük bir hadle yapılmasından dolayı amortisman süresi uzatılamaz.
01/01/2004 yıllından önce alınan ATİK değerlerin Amortismanları için belirli oranlar bunmaktaydı. Ancak bu oranlar % 20 ’den fazla olmamak kaydıyla mükellef tasarrufuna bırakılmaktaydı. Yani yasal Amortisman ayırma süresi 5 yıl olan bir ATİK değere % 10 Amortisman uygulayarak Amortisman ayırma süresini 10 yıla çıkarmak mümkündü.
Ancak 01/01/2004 sonrasını kapayan düzenlenme ile : Aktife alınan ATİK değerler ; 333 nolu V.U.K. genel tebliği doğrultusunda faydalı ömrü 10 yıl olan ATİK değerin Amortisman oranı : % 10 olur, ancak % 10 amortisman oranı yerine % 5 Amortisman ayırmak mümkün olmakla birlikte amortisman süresini 10 yıldan 20 yıla çıkarmamız mümkün değildir. Özet ile belirtmek gerekirse ATİK değerin amortisman oranının düşük yazmak ile ilgili değerin Amortisman ömrünü uzatamayız.
Amortisman Uygulama Süresi
c) Amortisman Usulünü Seçme Bakımından
1. İktisadi ve teknik bakımdan bir bütün teşkil eden değerler için normal veya azalan bakiyeler usulü ile amortisman usullerinden yalnız birisi uygulanabilir.
2. Bir iktisadi değer üzerinden normal amortisman usulüne göre amortisman ayrılmasına başladıktan sonra bu usulden dönülemez.
3. Bir iktisadi değer üzerinden azalan bakiyeler usulüne göre amortisman ayrılmaya başlandıktan sonra normal amortisman usulüne geçilebilir. Bu suretle usul değiştirenler keyfiyeti beyannamelerinde veya eski bilançolarda belirtmeye mecburdurlar. Kabul edilen yeni usul bu bildirimin yapıldığı beyannamenin taalluk ettiği dönemden itibaren nazara alınır. Bu takdirde henüz yok edilmemiş olan değer kısmı, bakiye amortisman süresine bölünmek suretiyle eşit miktarlarla yok edilir. ( 213 Sayılı V.U.K 320.Mad)
Amortisman Hesapları
Bu bölüm gereğince hesaplanan amortismanların, hesaplarda ayrıca gösterilmek şartiyle ilgili bulundukları değerlerden doğrudan doğruya indirilmesi veya pasifte ayrı bir karşılık hesabında toplanması caizdir. ( 213 Sayılı V.U.K 321.Mad)
Amortisman hesapları için 257 ,268, 294, 278, 298 nolu hesaplar kullanılır. Bu hesaplar gider yerlerine göre ayrı ayrı açıklanmış ve Tekdüzen Hesap planında ayrı ayrı açıklanmıştır. Esas olarak ATİK değer elde tutulduğu sürece brikmiş amortismanları ayrı hesaplarda tutmakta yarar var ancak bu zorlu değildir. Yani mevcut değerden birikmiş amortismanları düşerek yazmamız mümkündür. Diğer bir ifadeyle aktif değeri ile kayıtlarımızda tutmamız yeterlidir.
Örnek :
1500,00 YTL Demirbaş ve bundan toplam 500,00 Amortisman
Ayrılmış olduğunu varsayalım. Kayıtlarımızda ve mizanızda aşağıdaki gibi görünür.
M İ Z A N
|
Hes.Kodu
|
Hes.Adı
|
Borç
|
Alacak
|
|
100
|
Kasa
|
|
1.000,00
|
|
|
255
|
Demirbaşlar
|
|
1.500,00
|
|
|
257
|
Brk. mortismanlar
|
|
|
500,00
|
|
500
|
Sermaye
|
|
|
2.000,00
|
İlgili mizanda Amortisman ayrı bir hesapta izlenmektedir. Ancak Bir muhasebe kaydı ile aşağıdaki şekilde izlemek mümkündür.
------------------------/-------------------------------
Brk. Amortismanlar 500,00
255 Demirbaşlar 500,00
Açıklama : Hesaplar arası Mahsup
Mizanımız aşağıdaki şekilde görünür.
M İ Z A N
|
Hes.Kodu
|
Hes.Adı
|
Borç
|
Alacak
|
|
100
|
Kasa
|
|
1.000,00
|
|
|
255
|
Demirbaşlar
|
|
1.000,00
|
|
|
500
|
Sermaye
|
|
|
2.000,00
|
Amortismana Tabi Malların Satılması
Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde alınan bedel ile bunların envanter defterinde kayıtlı değerleri arasındaki fark kar ve zarar hesabına geçirilir. İşletme hesabı esasında defter tutan mükelleflerle serbest meslek kazanç defteri tutan mükellefler bu farkı defterlerinde hasılat veya gider kaydederler. Amortisman ayrılmış olanların değeri ayrılmış amortismanlar düşüldükten sonra kalan meblağdır.
Devir ve trampa satış hükmündedir.
Şu kadar ki, satılan iktisadi kıymetlerin yenilenmesi, işin mahiyetine göre zaruri bulunur veya bu hususta işletmeyi idare edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa bu takdirde, satıştan tahassül eden kar, yenileme giderlerini karşılamak üzere, pasifte geçici bir hesapta azami üç yıl süre ile tutulabilir. Her ne sebeple olursa olsun bu süre içinde kullanılmamış olan karlar üçüncü yılın vergi matrahına eklenir. Üç yıldan önce işin terki, devri veya işletmenin tasfiyesi halinde bu karlar o yılın matrahına eklenir.
Yukarıdaki esaslar dahilinde yeni değerlerin iktisabında kullanılan kar, yeni değerler üzerinden bu kanun hükümlerine göre ayrılacak amortismanlara mahsup edilir. Bu mahsup tamamlandıktan sonra itfa edilmemiş olarak kalan değerlerin amortismanına devam olunur. (213 Sayılı v.u.k md.328)
Amortismana Tabi Malların Sigorta Tazminatı
Yangın, deprem, sel, su basması gibi afetler yüzünden tamamen veya kısmen ziyaa uğrayan amortismana tabi iktisadi kıymetler için alınan sigorta tazminatı bunların değerinden (Amortismanlı olanlarda ayrılmış olan amortisman çıktıktan sonra kalan değerden) fazla veya eksik olduğu takdirde farkı kar veya zarar hesabına geçirilir.
Şu kadar ki, alınan sigorta tazminatı ile ziyaa uğrayan malların yenilenmesi işin mahiyetine göre zaruri bulunur veya bu hususta işletmeyi idare edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa bu takdirde tazminat fazlası, yenileme giderlerini karşılamak üzere, pasifte geçici bir hesapta azami üç yıl süre ile tutulabilir. Bu süre içinde kullanılmamış olan tazminat farkları kara ilave olunur.
Üç yıldan önce işin terki, devri veya işletmenin tasfiyesi halinde bu tazminat fazlası, o yılın matrahına eklenir.
Yukarıdaki esaslar dahilinde yeni değerlerin iktisabında kullanılan tazminat fazlası, yeni değerler üzerinden bu kanun hükümlerine göre ayrılacak amortismanlara mahsup edilir. Bu mahsup tamamlandıktan sonra itfa edilmemiş olarak kalan değerlerin amortismanına devam olunur. (v.u.k md.329)
Vergi Usul Kanununun 315 inci maddesinde 5024 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, amortisman oranlarının iktisadi kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınmak suretiyle Bakanlığımızca belirleneceği hükme bağlanmıştır.
Bu hükme istinaden belirlenen oranlar, iktisadi kıymetlerin kullanıldıkları yerler itibariyle 333 ve 339 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ekindeki listelerde gösterilmiş ve uygulamayla ilgili gerekli açıklamalara yer verilmiştir.
Örnekler:
ÖRNEK 1
Beyaz Eşya işi ile iştigal eden XXX firması Ticari faaliyetinde kullanacağı bir kamyonet ‘i 15.03.2006 tarihinde 25.000 YTL. + KDV bedelle satın almış ve işletmenin aktifine 15.03.2006 tarihi itibariyle kaydetmiştir. Muhasebe kaydı Amortisman ayırma aşamalarını gösteriniz. işlemini açıklayın,
CEVAP 1
Öncelikle Faydalı Ömür oranı belirlenmelidir. (333 Seri nolu tebliğe göre faydalı ömür 5 yıl, oran ise %20 olduğu varsayılmıştır. )
V.U.K 320. md. gereği 2006 yılı için ayıracağı amortisman 25.000 * %20 = 5.000 YTL’ dir.
2007 yılı için ayrılacak amortisman miktarı =5.000 YTL
2008 yılı için ayrılacak amortisman miktarı =5.000 YTL
2009 yılı için ayrılacak amortisman miktarı =5.000 YTL
2010 yılı için ayrılacak amortisman miktarı =5.000 YTL
- Muhasebe Kayıtları
------------------------15/03/2006-------------------------------
254 Taşıtlara 25.000
191.İnd.KDV 4.500
329 Diğ.Tic.Borçlar 29.500
Açıklama : Ticari Araç Alımı
------------------------31/12/2006-------------------------------
770 G.Yönetim Gid. 5.000
257 Birk. Amortismanlar 5.000,-
Açıklama : 2006 Yıllı Ticari Araç Amortismanı
ÖRNEK 2
Beyaz Eşya işi ile iştigal eden XXX firması HUSUSİ olarak kullanacağı bir ad. İKİNCİ EL Otomobil ‘i 17.07.2006 tarihinde 20.000 YTL. + KDV bedelle satın almıştır. Muhasebe kaydı ve Amortisman ayırma aşamalarını gösteriniz.
CEVAP 2
Tespiti gereken Hususlar
1-) Öncelikle Faydalı Ömür oranı belirlenmeli ve Hususi Oto. Olduğu için içinde Kıst Amortismana Tabi bilinmelidir. (333 Seri nolu tebliğe göre faydalı ömür 5 yıl, oran ise %20 olduğu varsayılmıştır. ) 2006 yılında kıst dönem amortisman uygulamamız gerekir. 17.07.2006 alış tarihi olduğundan 7. ay tam ay sayılır ve 6 aylık amortisman ayrılır.
2-) 3065 sayılı K.D.V Kanununun 30 uncu maddesinin b bendine göre K.D.V maliyete dahil edilir.
3-) Araç, kullanılmış hususi araç olduğu için 3065 sayılı K.D.V kanununun 28 inci maddesinin 2002/4480 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki kapsamındaki oran ve listelerden 1 sayılı listenin 8 numaralı bendi gereğince %1 K.D.V hesaplanır.
4-) Amortisman Tablosu
|
Yıl
|
Matrah
|
Oran
|
Amort. Tutarı
|
|
2006
|
20.200,00
|
10
|
2.020,00
|
|
2007
|
20.200,00
|
20
|
4.040,00
|
|
2008
|
20.200,00
|
20
|
4.040,00
|
|
2009
|
20.200,00
|
20
|
4.040,00
|
|
2010
|
20.200,00
|
30
|
6.060,00
|
|
|
|
|
|
5-) Muhasebe Kayıtları
------------------------17/07/2006-------------------------------
254 Taşıtlara 20.200
329 Diğ.Tic.Borçlar 20.200
Açıklama : Hususi Araç Alımı
------------------------31/12/2006-------------------------------
770 G.Yönetim Gid. 2.020
257 Birk. Amortismanlar 2.020,-
Açıklama : 2006 Yıllı H. Araç Amortismanı
ÖRNEK 3
XXX firması 1.örnekteki aracını 30/06/2007 tarihinde 28.00,00 TL + KDV ‘ye Satmıştır.
İşlemi açıklayınız, Muhasebe kaydını gösteriniz.
CEVAP 3
1.Adım : 1.örnekte 2006 yılının Amortisman kaydı yapılmıştır ve ayrılan Amortisman tutarı 5.000 YTL dir.
2.Adım : Faaliyet evresi düşünülüp 2007 yıllında ayrılması gereken Amortisman tespit edilir.
------------------------30/06/2007-------------------------------
770 G.Yönetim Gid. 2.500
257 Birk. Amortismanlar 2.500
Açıklama : 2006 Yıllı H. Araç Amortismanı
3.Adım : Satış işleminin Muhasebe Kaydı.
------------------------30/06/2007-------------------------------
127 Diğer Tic. Alacaklar 33.040
257 Birk. Amortismanlar 7.500
254 Taşıtlar 25.000
391 Hesaplanan KDV 5.040
679 Diğ.Oloğan Dışı G.ve Karlar 10.500
Açıklama : 2006 Yıllı H. Araç Amortismanı
N O T : Araç satış karından elde edilen 10.500 TL 679 nolu hesaba aktarılarak ilgili dönemin karı ile ilişkilendirme yerine , ilgili firma satmış olduğu aracın yerine başka araç alma yönünde bir karar almaları halinde ; 10.500 TL 549 özel fonlara ( Alt hesaplarla yenileme fonları olarak adlandırılır) hesabına atılarak azami üç yıl süre ile pasifte tutulabilir. Bu üç yıllık süre zarfında başkaca aracın alınması halinde dönemler itibarıyla ilgili araçtan ayrılacak olan Amortisman tutarları gider yazılma yerine 549 özel fonlar hesabından mahsup edilir. 3 yıllık süre içinde araç alınmaması veya faaliyetin terki gibi hallerde 549 nolu hesap bakiyesi dönem karı ile ilişkilendirilerek vergilendirilir.
